نقش و جایگاه زن در فرهنگ و تمدن ایلام بر اساس مدارک تاریخی و باستان شناختی

تمدن ایلام بخش مهمی از تاریخ پیش از هخامنشیِ ایران زمین را تشکیل می دهد. این تمدن با معماری باشکوه، معابد و هنرهای ارزنده ویژه خود شناخته می شود. زنان ایلامی قشر بسیار مهم این تمدن را شامل می شوند که در جایگاه های متعددی ظاهر می گردند. این جایگاه ها از خانواده شروع می شود و در سلسله مراتب خود تا به سلطنت نیز می رسد. شناخت این جایگاه ها، با مطالعه متون مکتوب و آثار هنری و فرهنگی این دوره میسر است. بدین منظور تمامی آثار هنری ایلامی که نقش زن بر آن نمایش داده شده است، مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت. مطالعه و طبقه بندی این آثار، بخش های تاریک از زندگی زنان ایلامی را روشن می سازد. منابع مکتوب نیز مدرک مهمی برای مطالعه نقش زنان در تمدن ایلامی هستند. مطالعه حاضر نشان می دهد که زنان در تمدن ایلام در یک سلسله مراتب اجتماعی قرار می گیرند که هریک از این طبقات، جایگاه و وظایف مشخصی دارند. نکته حائز اهمیت این است که نقش مادر بودن از خانواده تا زمانی که زنان در نقش خدایان ظاهر می شوند، قابل مشاهده است. بنابراین از مهمترین وظایف زنان این دوره مادر بودن آن هاست و همین موضوع ، بعدها موجب حکومت مادر یکی از پادشاهان بر شوش می شود. مدارک مکتوب به خوبی نشان می دهد که حتی در پائین ترین بخش این سلسه مراتب اجتماعی نیز زنان از شرایط مطلوبی برخوردارند و از نظر برخی جنبه ها به زنان بیش از مردان در تمدن ایلام توجه می شده است.